در تازهترین قسمت از «ویژه برنامه اندیشگی»، حجتالاسلاموالمسلمین دکتر کریم خانمحمدی به معرفی و تحلیل کتاب «انسانشناسی فرهنگِ مذهبی ایرانیان» میپردازد؛ اثری که با تکیه بر تحقیق میدانی، بخشهایی مهم و کمتر شناختهشده از فرهنگ دینی مردم ایران را از منظر انسانشناسی فرهنگی واکاوی میکند.
دکتر خانمحمدی در این گفتگو با اشاره به موضوع کتاب، انسانشناسی را یکی از شاخههای مهم علوم انسانی دانست و یادآور شد که این رشته در اصل توسط مبلغان مذهبی مسیحی پایهگذاری شد؛ مبلّغانی که برای شناخت بهتر جوامع مقصد، ابتدا به مردمنگاری و مطالعه دقیق فرهنگ محلی میپرداختند تا مسیر فعالیتهای تبلیغی را برای خود و دیگران هموار کنند.
وی افزود: «انسانشناسی فرهنگی در سالهای اخیر در حوزه علمیه نیز مورد توجه قرار گرفته است، زیرا محورهای مطالعاتی از تمرکز بر فقه فردی به سمت فقه اجتماعی، فقه فرهنگی و حوزههای مرتبط با نظامسازی تغییر یافته است و این رشته میتواند ابزار تحلیلی دقیقی برای شناخت جامعه مذهبی ایران فراهم کند.»
به گفته خانمحمدی، کتاب «انسانشناسی فرهنگِ مذهبی ایرانیان» هشت پدیده و عنصر مهم فرهنگ مذهبی را در قالب پژوهش میدانی بررسی کرده است؛ از جمله چنار خونبار الموت قزوین، بیتالنور قم، چاه عریضه مسجد جمکران، آیین قالیشویان مشهد اردهال، نخلگردانی کاشان و سبک معماری خانه تاریخی عباسیان. این مجموعه دادههای میدانی به گفته وی، تصویر روشنی از حضور دیرپای روحیه مذهبی در جامعه ایرانی ارائه میدهد.
حجت الاسلام دکتر خانمحمدی همچنین اهمیت این اثر را در گشودن مسیرهای پژوهشی تازه دانست و تأکید کرد: «این کتاب میتواند الهامبخش تحقیقات نو در حوزههای مردمشناسی دینی، آیینها، فضاهای مذهبی و فرهنگ زیسته مردم ایران باشد و افقهای جدیدی را پیش روی پژوهشگران بگشاید.»
این گفتگو هماکنون از طریق آپارات اندیشگی در دسترس علاقهمندان قرار دارد و پژوهشگران و مخاطبان حوزه انسانشناسی و مطالعات فرهنگی میتوانند آن را مشاهده کنند.
