نشست علمی «خار و میخک» با محوریت خوانش اجتماعی مقاومت بر اساس رمان «خار و میخک» اثر شهید یحیی السنوار، به همت اداره همکاریهای علمی و بینالملل دانشگاه باقرالعلوم(ع) و با همکاری انجمن بینالمللی دانش اجتماعی مسلمین برگزار شد.
در آغاز این نشست، دکتر فاطمه مشکیباف به عنوان دبیر علمی، به معرفی اجمالی ساختار جلسه، اهمیت مفهوم مقاومت در ادبیات معاصر و معرفی نویسنده و مترجم رمان پرداخت. وی ضمن اشاره به جایگاه برجسته شهید یحیی السنوار در گفتمان مقاومت فلسطین، از تلاشهای دکتر وحیده نعیمآبادی ـ مترجم فارسی این اثر که سال گذشته توسط نشر معارف منتشر شده است ـ قدردانی کرد.
در ادامه، دکتر نعیمآبادی با ارائه تحلیلی تفصیلی از محتوای اثر، اظهار داشت: روایت رمان «خار و میخک» از سال ۱۹۶۷ آغاز میشود و در بستری میان خانه و اردوگاه شکل میگیرد؛ بستری که نویسنده آن را در زندان بئرالسبع نگاشته و در همان فضا، بنیان گفتمان فلسطینی را به تصویر میکشد.
وی در تحلیل لایههای اجتماعی و انسانی اثر افزود: در این رمان، زن نماد استمرار مقاومت است؛ زیرا مقاومت تنها مفهومی سیاسی یا نظامی نیست، بلکه امری فرهنگی و حافظ روایتهای جمعی مردم فلسطین است. زن در این اثر، حافظ و تداومبخش روایت مقاومت در سلولهای اجتماعی جامعه به شمار میرود.
دکتر نعیمآبادی با اشاره به نقش کودک در رمان نیز گفت: کودک در این روایت تمثیلی، آینهای از مقاومت نسلهاست و بازتابدهنده تاریخ رنج، امید و پایداری مردمان فلسطین است.
وی همچنین به نقش اردوگاه در شکلگیری گفتمان مقاومت اشاره کرد و آن را محل بازتولید همبستگی اجتماعی در دل فقدان دولت دانست. به گفته او، اردوگاه در این داستان نه صرفاً مکانی موقت، بلکه بستری برای زایش معنا و ساختن مقاومت اجتماعی است.
مترجم این اثر در بخش دیگری از سخنان خود اظهار داشت: «مرگ» در این روایت، نماد تداوم زندگی جمعی است و شهادت به مثابه نوری است که چراغ مقاومت را فروزانتر میسازد. در نگاه نویسنده، مادر مرگ را به سوگی جمعی تفسیر میکند که خود سرچشمهای از قدرت و استقامت اجتماعی است. همچنین زندان در این روایت، از جایگاه رنج فراتر میرود و به فضای زایش معنا و هویت جمعی تبدیل میشود.
در پایان این نشست، گفتوگویی میان حاضران و دکتر نعیمآبادی پیرامون ابعاد مختلف رمان، جایگاه مقاومت در ادبیات معاصر و چگونگی ترجمه مفاهیم اجتماعی در زبان فارسی صورت گرفت.
