چکیده
نهاد ولایت فقیه به عنوان مهمترین نهاد ساختار جمهوری اسلامی ایران در طول سال¬های پس از انقلاب نقشی مهم در تداوم و پیشبرد مسیر این انقلاب داشته است، اما نظر به تحولات آینده مسیر روند این نهاد می¬تواند دستخوش تحولاتی شود. به عبارت دیگر، در تداوم روند نهاد ولایت فقیه در آینده میان¬مدت حوادث و رویدادهایی می¬توانند تأثیرگذار باشند و تحلیل این موضوع رسالت اصلی این رساله است. از این رو، پرسش اصلی این رساله این است که با توجه به عوامل تأثیرگذار بر روند نهاد ولایت فقیه، آینده این نهاد در جمهوری اسلامی ایران در افق میان¬مدت چگونه خواهد شد؟ نظر به معطوف بودن موضوع رساله به تحولات آینده، از روش آینده¬پژوهانه تحلیل تأثیر بر روند استفاده گردید. بر مبنای این روش، پس از تحلیل روند نهاد ولایت فقیه پس از پیروزی انقلاب اسلامی در سه حوزۀ ایده¬پردازی پیرامون این نهاد، ساختار نهاد ولایت فقیه و رابطه این نهاد با جامعه و برون¬یابی روند این نهاد این دیدگاه طرح گردید که رویدادهای آتی می¬تواند این برون¬یابی و روند کنونی را با چالش¬هایی مواجه نماید. در بررسی تحولات ممکن آینده، تحولاتی نظیر تعمیق روند مدرنیته و پست¬مدرنیته و روند جهانی شدن و فشار قدرت¬های بزرگ در حوزۀ رویدادهای خارجی و اتفاقاتی نظیر مسائل درون سیستم سیاسی، الگوهای متفاوت دینداری، مسأله ناکارآمدی در اقتصاد و نیز بروز جنبش¬های اجتماعی در عرصۀ داخلی امکان وقوع بیشتری دارند. در مواجهه با این رویدادها، تحلیل این رساله نشان می¬دهد روند ایده-پردازی پیرامون ولایت فقیه ضمن رونق مباحث به سوی قرائت¬های انتخابی و مردم¬سالارانه¬تر از این نهاد حرکت خواهد نمود، ساختار نهاد ولایت فقیه نیز به سوی رشد کیفی بیشتر میل خواهد کرد. در زمینۀ رابطه این نهاد با جامعه نیز با وجود برخی مسائل، این انتظار می¬رود روند مناسبی در این حوزه شکل گیرد. در مجموع، این انتظار در آیندۀ نظام جمهوری اسلامی می¬رود که نهاد ولایت فقیه در برابر رویدادهای محتمل آینده همچنان نقش تداوم¬بخش خود را در حفظ نظام ادامه دهد.
کلیدواژگان: نهاد ولایت فقیه، جمهوری اسلامی، آینده، روند، رویداد.